بازدارندگی، باکتری ایستایی و کشندگی عصاره‌ی متانولی چهار گونه گلسنگ بومی ایران بر چند باکتری بیماری‌زای گیاهی

بیماری‌های گیاهی از مهمترین عوامل محدودکننده‌ی عمده در کشاورزی محسوب می‌شوند که هر ساله بخش قابل توجهی از تولیدات گیاهی را از بین می‌برند. خطرات و تهدیدهای ناشی از استفاده مکرر و بی‌رویه از آفت‌کش‌های شیمیایی برای مبارزه با بیماری‌های گیاهی، سبب توجه ویژه به ترکیبات طبیعی، امن و دوستدار محیط زیست شده است. گلسنگ‌ها به سبب برخورداری از مواد ضدمیکروبی فراوان در سال‌های اخیر، به‌عنوان یکی از مناسب‌ترین منابع ترکیبات طبیعی جایگزین مطرح شده‌اند. در این پژوهش اثر بازدارندگی و کشندگی عصاره‌ی متانولی چهارگونه گلسنگ جمع‌آوری شده از منطقه‌ی ارسباران، آذربایجان شرقی شامل Pleopsidium gobiensis، Parmelina tiliacea، Anaptychia setifera و Lecanora argopholis روی چند باکتری بیماری‌زای گیاهی نظیر Pectobacterium atrosepticum،Pseudomonas syringe pv. syringae ، Xanthomonas arboricola pv. Juglandis و Rhizobium tumefaciens با روش نشر در آگار و نیز روش اندازه‌گیری حداقل غلظت بازدارنده و کشنده مورد ارزیابی قرار گرفت. همه‌ی عصاره‌های گلسنگی بر هر چهار باکتری اثر کشنده و بازدارنده داشتند. با این حال، باکتری R. tumefaciens حساسیتی زیادی به این ترکیبات در مقایسه با سایر باکتری‌ها نشان نداد. در روش نشر در آگار، عصاره‌ی متانولی گلسنگ P. gobiensisتوانست با استرپتومایسین در بازدارندگی از رشد باکتری P. s. pv. syringae برابری کند. باکتری P. atrosepticum و X. a. pv. juglandis حساسیت بالایی به ترکیبات گلسنگی و استرپتومایسین نشان دادند. کشنده‌ترین عصاره‌ی متانولی مربوط به گلسنگ P. gobiensisبر باکتری X. a. pv. juglandisوعصاره‌ی گلسنگ P. tiliacea بر باکتری P. atrocepticum با میزان کشندگی 8/2 میلی‌گرم بر میلی‌لیتر بودند. با توجه به نتایج این مطالعه به‌نظر می‌رسد عصاره‌های گلسنگی از کارآیی قابل ملاحظه‌ای برای مهار باکتری‌های بیماری‌زای گیاهی داشته و در آینده می‌بایست مورد مطالعه‌ی بیشتری قرار گیرند.